၁၀၂၇ နောက်ဆက်တွဲ ကြီးထွားလာသော နယ်မြေအရှုပ် ဘယ်လိုရှင်းကြမှာလဲ

“၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေး” ရပ်တန့်သွားပြီးနောက်ပိုင်း သျှမ်းမြောက် မြောက်ပိုင်းတွင် နယ်မြေများတွင် တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင် တပ်ဖွဲ့အချင်းချင်းများကြာ နယ်မြေထိန်းချုပ်မှုဆိုင်ရာ အငြင်းပွားမှုများ၊ တင်းမာမှုများ ပိုမိုမြင့်တက်လာသည်။

ယမန်နေ့ (ဇန်နဝါရီလ ၂၆) ရက် မွန်းလွဲပိုင်းတွင် ကွက်ခိုင်မြို့နယ် နမ့်ဖတ်ကာအတွင်းရှိ ကချင်လွတ်လပ်ရေး တပ်မတော် (KIA) ၏ ဂိတ်စခန်းကို တအာင်း (ပလောင်) အမျိုးသားလွတ်မြောက်ရေး တပ်မတော် (TNLA) တပ်များမှ အင်အားအလုံးအရင်းဖြင့် ဝင်ရောက်ရန် ကြိုးစားသောကြောင့် နှစ်ဘက်အခြေအနေ တင်းမာခဲ့ကြောင်း ဒေသခံများထံမှသိရသည်။

လက်ရှိ ကွတ်ခိုင်မြို့ကို TNLA က သိမ်းပိုက်ထားခြင်း ဖြစ်သကဲ့သို့ နမ့်ဖက်ကာကို KIA က သိမ်းပိုက်ထားခြင်း ဖြစ်သည်။

ထို့ပြင် မူဆယ်နှင့် ကွတ်ခိုင်ကြားရှိ နမ့်အွမ်ကျေးရွာနှင့် တီးမကျေးရွာ အနီးတဝိုက်တွင်လည်း KIA နှင့် TNLA တို့ကြား နယ်မြေအငြင်းပွားမှုများ၊ တင်းမာမှုများ မြင့်တက်နေလျက်ရှိကြောင်း သိရသည်။

ထိုနယ်မြေအငြင်းပွားမှုနှင့် ပတ်သက်၍ KIA ၏ သတင်းနှင့် ပြန်ကြားရေး တာဝန်ခံ ဗိုလ်မှူးကြီးနော်ဘူကို သျှမ်းသံတော်ဆင့်မှ ဆက်သွယ်မေးမြန်ခဲ့ရာ ယခုလိုဖြေကြားခဲ့သည်။

“ကျနော်အမြင်အနေနဲ့ ပြောရမယ်ဆိုရင် အခုအချိန်မှာ ကျနော်တို့အချင်းချင်း ရန်ဖြစ်ဖို့အချိန်မဟုတ်ဘူးလို့ ကျနော်အနေနဲ့ကတော့ အဲ့လိုပြောလိုပါတယ်။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ အခုခေတ်မှာက လက်နက်နဲ့ နယ်ချဲ့၊ နယ်မြေလုပြီးမှ အုပ်ချုပ်နိုင်တဲ့ ခေတ်လည်းမဟုတ်တော့ဘူး။ ဒုတိယအချက်ကတော့ Kachin Sub-State ပေါ့နော်။ သျှမ်းမြောက်ဘက်မှာကတော့ ကျနော်တို့ကချင်တွေ အခုမှလာနေတာမဟုတ်ဘူး။ သျှမ်းတွေလည်း အသိဖြစ်ပါတယ်။ ကျနော်တို့ ကချင်တွေမောင်းထုတ်တယ်ဆိုတာတော့ ဒါလုံးဝလက်ခံစရာအကြောင်း မရှိဘူး” ဟု ဗိုလ်မှူးကြီးနော်ဘူက ပြောသည်။

ထိုသို့နယ်မြေများအား သိမ်းပိုက်ထားပြီး ပြည်နယ်အဖြစ် သတ်မှတ်ချင်သော်လည်း လက်ရှိတွင်သတ်မှတ်နိုင်မည့် အခြေအနေမရှိသေးကြောင်း၊ နိုင်ငံရေး ဆွေးနွေးပွဲ ရှိမှသာလျှင် တင်ပြဆွေးနွေးပြီး သတ်မှတ်နိုင်မည် ဖြစ်ကြောင်း ဗိုလ်မှူးကြီးနော်ဘူက ပြောသည်။

အဆိုပါ နယ်မြေအငြင်းပွားမှုနှင့် ပတ်သက်၍ TNLA ၏ ပြန်ကြားရေးတာဝန်ခံ လွေးယေဦးကို သျှမ်းသံတော်ဆင့်မှ ဆက်သွယ်မေးမြန်းခဲ့သော်လည်း လက်တလောတွင် ပြန်လည်ဖြေကြားခြင်း မရှိသေးပေ။

“၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေး” အတွင်း နယ်မြေစိုးမိုးမှု ပိုမိုရရှိထားသည့် တအာင်းတပ် TNLA၊ ကိုးကန့်တပ် MNDAA နှင့် ကချင်တပ် KIA တို့အကြား မကြာခဏဆိုသလို နယ်မြေအငြင်းပွားမှုများ ဖြစ်ပွားနေလျက်ရှိသည်။

ပြီးခဲ့သည့် ဇန်နဝါရီလ ၂၁ ရက်တွင် မူဆယ်မြို့နယ် မုံးပေါ်တိုယ်နယ်ရှိ ဈေးအတွင်း၌ KIA နှင့် MNDAA တို့အကြား အခွန်ကောက်ခံမှုနှင့် ပတ်သက်၍ အငြင်းပွားမှုများ ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ အလားတူ ဇန်နဝါရီ ၁၈ ရက်တွင်လည်း မန်တုံမြို့နယ် မန်ဖန်ရွာတွင် KIA နှင့် TNLA တို့ကြား နယ်မြေနှင့် ပတ်သက်၍ အငြင်းပွားရာ နှစ်ဖက်တပ်ဖွဲ့ကြား တင်းမာနေလျက်ရှိသည်။

လက်ရှိ သျှမ်းမြောက်အတွင်း ဖြစ်ပွားနေသည့် မဟာမိတ်အချင်းချင်းကြား အငြင်းပွားမှုများ၊ တင်းမာမှုများသည် အောက်ခြေမှ တပ်သားများဖြစ် သော်လည်း ရေရှည်မှာ မဖြေရှင်းနိုင်လျှင် ပြဿနာပိုမိုကြီးထွားလာ နိုင်ကြောင်း သျှမ်းနိုင်ငံရေး သုတေသီ စိုင်းဝမ်းစိုင်းက ပြောသည်။

ထိုကြောင့် ပြဿနာများ ပိုမိုမကြီးထွားလာအောင် နယ်မြေပိုင်ဆိုင်မှုကို တရားသေမယူဘဲ လူထုနှင့်တိုင်ပင်ပြီး ငြိမ်ဝပ်ပိပြားရေးကို EAO များအနေဖြင့် ဆောင်ရွက်သင့်ကြောင်း ဆိုသည်။

“ဒီပြဿနာတွေကို ဖြေရှင်းချင်တယ်ဆိုရင် အရေးကြီးနားလည်ရမယ့်အချက်ကတော့ ‘Might is right’လို့ခေါ်တဲ့ (အင်အားနဲ့ အနိုင်ယူခြင်းဟာ အမှန်တရား)ဆိုတာကို စွန့်လွှတ်ဖို့လိုပါတယ်။ နောက်ပြီးတော့ နယ်မြေပိုင်ဆိုင်မှုကို တရားသေမယူဘဲ လူထုနဲ့တိုင်ပင်ပြီး ငြိမ်ဝပ်ပိပြားရေးကို EAO တွေ ဆောင်ရွက်သင့်တယ်။ တကယ်လို့ EAO တစ်ခုထက်ပိုလို့ရှိရင် ရှေးရိုးစွဲ EAO တွေနဲ့ ပူးပေါင်းပြီး စုပေါင်းခေါင်းဆောင်မှု ပုံစံနဲ့ သွားဖို့ကောင်းတယ်။ အခုဟာက နယ်မြေချဲ့ထွက်တာက အဓိကဖြစ်ပြီး ဒီမိုကရေစီနဲ့ လူထုအခန်းဏ္ဍက လုံးဝပျောက်နေတယ်။ နိုင်ငံရေးအရ စုစည်းမှုရှုထောင်ကနေ ပြဿနာဖြေရှင်းဖို့ဆိုတာ သူတို့က လုံးဝစဉ်းစားပုံမပေါ်ဘူး” ဟု စိုင်းဝမ်းစိုင်းက ပြောသည်။

ဆက်လက်ပြီး စစ်ရေးကာလအတွင်းမှာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုကို ကြိုးစားရမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ နယ်မြေသတ်မှတ်မှုများနှင့်နယ်မြေပိုင်းခြားမှုများကို ငြိမ်းချမ်းပြီးဖက်ဒရယ် ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံ တည်ဆောက်နိုင်သည့်အချိန်မှသာလျှင် တရားဥပဒေနှင့်အညီ ညှိနှိုင်းအဖြေရှာရမည်ဖြစ်ကြောင်း ဆိုသည်။

“သျှမ်းပြည်မှာရှိတဲ့ တိုင်းရင်းသားခေါင်းဆောင်တွေဟာ အမြင်ကျယ်ဖို့လိုပါတယ်။ ဘုံ common Identity ကို တည်ဆောက်ဖို့လိုပါတယ်။ တစ်ချိန်တည်းမှာ (unity diversity )ခေါ်တဲ့ ကွဲပြားခြားနားမှု၊ ကြားက စည်းလုံးညီညွှတ်မှုကိုလည်း ရှေးရှုဖို့လိုပါတယ်။ ဒါမှ လူမျိုးရေးပဋိက္ခကို ရှောင်လွှားနိုင်မယ်လို့ ပြောပါရစေ။ အကုန်ချုပ်ပြောရရင် ကျဉ်းမြောင်းသော အမျိုးသားရေးဝါဒနဲ့ နယ်မြေချဲ့ထွင်လိုမှု စိတ်ဓာတ်ထက် ဘုံအကျိုးရှိမယ့် နိုင်ငံရေး ဦးတည်ချက်ရှိဖို့လိုပါတယ်လို့ပဲ ကျနော်ပြောချင်ပါတယ်” ဟု သျှမ်းနိုင်ငံရေး သုတေသီ စိုင်းဝမ်းစိုင်းက ထပ်လောင်းပြောသည်။

တရုတ်နယ်စပ်တွင် လှုပ်ရှားနေသည့် တအာင်းတပ် (TNLA)၊ ကိုးကန့်တပ် (MNDAA)၊ ကချင်တပ် (KIA) တို့သည် မဟာမိတ်များဖြစ်ကြပြီး အဖွဲ့ ၇ ဖွဲ့ပါ ပြည်ထောင်စုနိုင်ငံရေး ဆွေးနွေးညှိနိုင်ရေး ကော်မတီ (FPNCC) တွင် ပါဝင်ထားကြသည်။ ကျန်သည့် ၄ ဖွဲ့မှာ ရက္ခိုင့်တပ် (AA)၊ ဝတပ် (UWSA)၊ ရှမ်းတပ် (SSPP)၊ နှင့် မိုင်းလာတပ် (NDAA) တို့ဖြစ်သည်။