Twintig verspilde jaren in de Thaise politiek

Twintig verspilde jaren in de Thaise politiek

Nu Thaksin Shinawatra weer actief is teruggekeerd in de Thaise politiek, is het erg moedeloos om terug te kijken op de verspilde tijd en kansen van Thailand. Ooit een veelbelovend land op weg van een democratische overgang naar consolidatie in de late jaren 1990, is Thailand nu een semi-autocratisch land geworden en is het rotsachtige politieke traject van de afgelopen twee decennia nu structureel. De traditionele machtsinstellingen die uit de Koude Oorlog zijn voortgekomen hebben in eerdere decennia de lakens uitgedeeld en zijn gewoon nu niet bereid om het land in de komende jaren vooruit te laten gaan.

De voortdurende achteruitgang van Thailand begon toen de heer Thaksin en zijn politieke partijmachine in het begin van de jaren 2000 een uitdaging vormden voor de oude orde door de plattelandsmassa rechtstreeks te betrekken bij de politiek. Toen zijn Thai Rak Thai partij de verkiezingen van 2001 met een bijna-meerderheid won, gaven de heersende elites hem een kans omdat hij economisch herstel beloofde na de economische crisis van 1997-98, wat resulteerde in ongekende beleidsvernieuwingen zoals van de universele gezondheidszorg, microkrediet op het platteland, ontwikkelingsprojecten, industriebeleid in voedsel, mode, toerisme, gezondheidszorg en auto’s. Toen hij in februari 2005 met een enorme aardverschuiving werd herkozen, wedijverde de populariteit van Thaksin met de top van het establishment. Geel geklede straatprotesten tegen Thaksin vanaf augustus 2005 leidden tot de militaire staatsgreep van september 2006.

Die staatsgreep – Thailand had er tegen die tijd sinds 1932 een dozijn gehad – moest de toon opnieuw vaststellen met een korte termijn regering, een nieuwe grondwet en nieuwe verkiezingen. Maar zo is het niet gegaan. Hoewel Thai Rak Thai in mei 2007 door het Constitutionele Hof werd ontbonden, won zijn opvolger, de People’s Power Party, de verkiezingen toch met een andere bijna meerderheid in december 2007 terwijl Thaksin in ballingschap was. Dit leidde tot meer protesten in gele shirts en de gerechtelijke ontbinding van de People’s Power Party.

De rechteloze kiezers van de partijen van Thaksin werden de roodhemden die protesteerden en vervolgens gewelddadig werden onderdrukt in 2009-10. Bij de verkiezingen van juli 2011 leidde de zus van Thaksin, Yingluck Shinawatra, de derde groep onder de Pheu Thai-partij naar een meerderheidsoverwinning en trad aan. In 2013-14 werd de regering Yingluck geconfronteerd met een nieuwe ronde van geelhemd protesten en zij werd in mei 2014 afgezet door een nieuwe militaire staatsgreep. In tegenstelling tot 2006 was deze staatsgreep naar Thaise maatstaven ongebruikelijk omdat het leger de regering rechtstreeks overnam en voor de lange termijn bleef terwijl de koninklijke opvolging opdoemde. Vijf jaar militaire regering leverde in 2017 een grondwet ten behoeve van de gevestigde orde op, wat leidde tot de verkiezingen in maart 2019 en nog eens vier jaar van door het leger gesteunde regering onder juntachef generaal Prayut Chan-o-cha.

Veel jonge Thais die volwassen werden tijdens de Thaksin jaren en de twee staatsgrepen, zagen dat hun toekomst verloren ging en schaarden zich achter de nieuw gevormde Future Forward Party, die opriep tot hervormingen van het leger, de monarchie en andere traditionele instellingen. Future Forward werd in februari 2020 naar behoren ontbonden, wat leidde tot protesten onder jonge Thais, die werden onderdrukt. Bij de verkiezingen van mei 2023 won en versloeg de opvolger van Future Forward, Move Forward, op spectaculaire wijze de Pheu Thai Partij van Thaksin. Toch werd Move Forward in augustus 2024 op dezelfde manier ontbonden.

Het terugkerende patroon van militaire staatsgrepen en gerechtelijke ontbindingen geeft aan dat de oude garde achter de traditionele instellingen de macht niet zonder slag of stoot zal opgeven. Sterker nog, sinds oktober 2016 is de oude garde steeds assertiever en meer interventionistischer geworden. Maar het tij van de geschiedenis is tegen hen, aangezien jongere stemmen, generaties en landelijke sentimenten voor verandering, hervorming en modernisering onverbiddelijk lijken, maar voorlopig onderdrukt door draconische wettelijke maatregelen en constitutionele middelen. Dit is de reden waarom spanning en confrontatie het Thaise politieke toneel op middellange en langere termijn zullen beheersen, totdat deze kloof tussen de oude garde en de “nieuwe generatie” is opgelost.

Terwijl de politieke malaise in Thailand zich verdiept en wacht op een afrekening, zit de Thaise economie in het slop. Hoewel de regering van premier Paetongtarn Shinawatra de economie dringend weer op gang wil krijgen, is de trendmatige groei van Thailand gedaald van 4-5% in het begin van de jaren 2000 tot 1,6% in 2014-23, met een stijgende gezinsschuld van 91% en een staatsschuld boven de drempel van 60%. De regering van Paetongtarn, onder het toezicht van haar vader Thaksin na zijn terugkeer uit ballingschap in augustus 2023, zal het moeilijk hebben om haar digitale portemonnee van 10,000 baht voor alle 45 miljoen aangewezen Thais volledig te implementeren om de consumptie te stimuleren, een “landbrug” te bevorderen om de Golf van Thailand en de Andamanse Zee met elkaar te verbinden naast”soft power”-projecten en vrijhandelsovereenkomsten.

Het belangrijkste doel zal zijn om buitenlandse investeringen aan te trekken. De beleidsformulering is vloeiend geweest met fragmentarische uitvoering. De strategische voorkeur van Thaksin is het prioriteren van inkomensherverdeling en populistische maatregelen om electoraal terrein terug te winnen. In tegenstelling tot twee decennia geleden heeft Thaksin het niet gehad over het soort structurele hervormingen en economische opwaardering dat Thailand in de jaren 2020-30 nodig heeft, zoals digitalisering, aanpassingen aan de toeleveringsketen, AI-ontwikkeling en andere ICT-gebieden. Zijn recente toespraken klonken vals, in tegenstelling tot de hervormingen die werden omarmd door Prachachon Partij (Volkspartij), de derde vlag na Future Forward en Move Forward. Prachachon heeft decentralisatie, het opbreken van monopolies, promotie van het MKB, bijscholing en plug-ins in toeleveringsketens voorgesteld te midden van het geo-economische conflict tussen de VS en China.

Het is niet verwonderlijk dat de internationale positie van Thailand de afgelopen twee decennia van binnenlandse politieke instabiliteit is afgenomen. Met de benijdenswaardige positie dat het aangeboren dicht bij China staat en tegelijkertijd een verdragbondgenoot van de Verenigde Staten is, is Thailand uniek onder zijn regionale collega’s omdat het zijn onafhankelijkheid heeft behouden zonder kolonisatie. Een dergelijke onafhankelijkheid stelde Thailand in staat om behendig door de westerse overheersing en het communisme te navigeren door de twee wereldoorlogen en de Koude Oorlog.

Deze geostrategische route heeft de buitenlandse betrekkingen van Thailand gevormd. De Thais-Amerikaanse betrekkingen sloten zich tijdens de Koude Oorlog aan bij het Amerikaanse kamp om het communistische expansionisme te dwarsbomen en werden kritisch versterkt met twee wederzijdse verdedigingsverdragen in 1954 en 1962. Van 1960 tot 1997 registreerde de Thaise economie een jaarlijkse groei van 6.5%, grotendeels te danken aan Amerikaanse buitenlandse investeringen, toerisme en ontwikkelingshulp. In de jaren 1980 namen de Japanse directe buitenlandse investeringen cruciaal toe, vooral na het Plaza-akkoord van 1985. Tegen het begin van de jaren 1990 waren de drie grootste exportmarkten van Thailand de VS, de toenmalige Europese Gemeenschap en Japan.

De structuur van de Thaise economie veranderde van landbouw naar productie en diensten. Ondanks de economische crisis in 1997-98 zette deze trend zich voort tot in het begin van de jaren 2000 toen Thailand een centrum van productie werd. Maar toen kwam Thailand vast te zitten in een langdurige periode van politieke instabiliteit en verloor het groeimogelijkheden in de periode 2006-2024, gekenmerkt door twee militaire staatsgrepen, gerechtelijke interventies en beladen verkiezingen waarbij de machthebbers niet toestonden dat winnende partijen het land bestuurden. De door het leger gesteunde regeringen in 2014-23 brachten Thailand dichter bij China, omdat Bangkok vervreemd was van zowel westerse democratieën als Japan. Deze periode markeerde de laagste internationale status van Thailand, terwijl zijn traditionele leidende rol in de ASEAN navenant afnam.

Bijgevolg zit de Thaise economie structureel vast in de midden-inkomensval en heeft ze de recente toename in halfgeleider- en technologie-innovatie verloren aan concurrenten als Vietnam, Indonesië en India. In de toekomst zal de Thaise binnenlandse politiek de sleutel zijn tot toekomstige groei of de oorzaak van verslechterende economische stagnatie. Zolang er een schijn van democratisch bestuur is in plaats van regelrecht militair autoritarisme, zullen de Thaise buitenlandse betrekkingen evenwichtiger en diverser zijn. Hoe meer Thailand autocratisch wordt, hoe meer de heersende elites op China zullen moeten vertrouwen voor legitimiteit en steun.

Bron: Bangkok Post – Two wasted decades in Thai politics

Over deze blogger

Tino Kuis

Geboren in 1944 in Delfzijl als zoon van een eenvoudige winkelier. Gestudeerd in Groningen en Curaçao. Drie jaar als arts gewerkt in Tanzania, daarna als huisarts in Vlaardingen. Een paar jaar vóór mijn pensioen getrouwd met een Thaise dame, we kregen een zoon die drie talen goed spreekt.

Bijna 20 jaar in Thailand gewoond, eerst in Chiang Kham (provincie Phayao) daarna in Chiang Mai waar ik graag allerhande Thai lastigviel met allerlei vragen. Volgde het Thaise buitenschoolse onderwijs waarna een diploma lagere school en drie jaar middelbare school. Deed veel vrijwilligerswerk. Geïnteresseerd in de Thaise taal, geschiedenis en cultuur. Woon nu alweer 5 jaar in Nederland samen met mijn zoon en vaak met zijn Thaise vriendin.

Aantal keren gelezen: 584