ခင်ဗျားမှာ ဘယ်လို ပါဝါ ရှိသလဲ

ပညာရှင်တွေနဲ့ စာရေးဆရာတွေက “Power” ကို အမျိုးမျိုးခွဲခြားသတ်မှတ်ကြပေမယ့် အဓိကအားဖြင့် အောက်ပါအတိုင်း အမျိုးအစားခွဲခြားနိုင်ပါတယ်။

၁. အတင်းအကျပ် သို့မဟုတ် အာဏာသုံး Power (Coercive Power)

သဘောသဘာဝ: ပြစ်ဒဏ်ပေးခြင်း၊ ခြိမ်းခြောက်ခြင်း ဒါမှမဟုတ် အတင်းအကျပ်ခိုင်းစေခြင်းအားဖြင့် အခြားသူတွေကို ထိန်းချုပ်တဲ့ ပုံစံပါ။

အသုံးပြုပုံ: အာဏာရှိသူတွေ (ဥပမာ- အစိုးရ၊ အလုပ်ရှင်) က သူတို့ရဲ့ စည်းမျဉ်းတွေကို လိုက်နာဖို့ အခြားသူတွေကို အတင်းအကျပ် ခိုင်းစေတဲ့အခါမျိုးမှာ သုံးပါတယ်။

အားနည်းချက်: ရေရှည်မှာ အဆင်မပြေနိုင်ဘဲ မကျေနပ်မှုတွေနဲ့ မုန်းတီးမှုတွေ ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်ပါတယ်။

၂. ဆုလာဘ်ပေး၍ သြဇာညောင်းသော Power (Reward Power)

သဘောသဘာဝ: ဆုလာဘ်တွေ၊ အကျိုးအမြတ်တွေပေးခြင်းအားဖြင့် အခြားသူတွေကို လှုံ့ဆော်ပြီး ထိန်းချုပ်တဲ့ ပုံစံပါ။

အသုံးပြုပုံ: အလုပ်ရှင်က အလုပ်သမားတွေကို လစာတိုးပေးတာ၊ ရာထူးတိုးပေးတာ၊ ဒါမှမဟုတ် အောင်မြင်မှုအတွက် ဆုပေးတာတွေက ဒီ Power အမျိုးအစားပါ။

အားနည်းချက်: ဆုလာဘ်ကို အမြဲပေးနိုင်မှသာ ထိရောက်ပြီး၊ ဆုမရရင် စိတ်ပျက်သွားနိုင်ပါတယ်။

၃. တရားဝင် သြဇာညောင်းသော Power (Legitimate Power)

သဘောသဘာဝ: ရာထူး၊ အနေအထား၊ တာဝန် ဒါမှမဟုတ် အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုရဲ့ စည်းမျဉ်းတွေအရ ရရှိတဲ့ Power ပါ။

အသုံးပြုပုံ: မန်နေဂျာတစ်ဦးက ဝန်ထမ်းတွေကို ညွှန်ကြားတာ၊ ရဲအရာရှိတစ်ဦးက ပြည်သူတွေကို ဥပဒေလိုက်နာဖို့ ညွှန်ကြားတာတွေက ဒီ Power အမျိုးအစားပါ။

အားနည်းချက်: တရားဝင်မှုမရှိတဲ့ အာဏာကို အသုံးပြုရင် လက်ခံမှု မရရှိနိုင်ပါဘူး။

၄. ကျွမ်းကျင်မှု သို့မဟုတ် ပညာ သြဇာညောင်းသော Power (Expert Power)

သဘောသဘာဝ: တစ်စုံတစ်ခုအပေါ် ကျွမ်းကျင်မှု၊ အသိပညာ ဒါမှမဟုတ် အတွေ့အကြုံရှိခြင်းကြောင့် ရရှိတဲ့ Power ပါ။

အသုံးပြုပုံ: ဆရာဝန်တစ်ဦးက လူနာကို ကုသတာ၊ ရှေ့နေတစ်ဦးက တရားစွဲဆိုတာ၊ ဒါမှမဟုတ် အင်ဂျင်နီယာတစ်ဦးက တံတားဆောက်တာတွေက ဒီ Power အမျိုးအစားပါ။

အားသာချက်: အခြားသူတွေရဲ့ ယုံကြည်လေးစားမှုကို ရရှိနိုင်ပြီး ရေရှည်မှာ ထိရောက်ပါတယ်။

၅. ကိုယ်ရည်ကိုယ်သွေး သြဇာညောင်းသော Power (Referent Power)

သဘောသဘာဝ: ကိုယ့်ရဲ့ ကိုယ်ရည်ကိုယ်သွေး၊ စိတ်ထားကောင်းမွန်မှု၊ ဆွဲဆောင်မှုရှိမှုနဲ့ အခြားသူတွေရဲ့ လေးစားချစ်ခင်မှုကို ရရှိခြင်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ Power ပါ။

အသုံးပြုပုံ: ခေါင်းဆောင်ကောင်းတွေ၊ သြဇာရှိတဲ့ စာရေးဆရာတွေ၊ ဒါမှမဟုတ် လူမှုရေးလှုပ်ရှားသူတွေမှာ ဒီ Power ရှိပါတယ်။

အားသာချက်: အခြားသူတွေကို လှုံ့ဆော်နိုင်ပြီး အပြုသဘောဆောင်တဲ့ ဆက်ဆံရေးတွေကို တည်ဆောက်နိုင်ပါတယ်။

၆. သတင်းအချက်အလက် သြဇာညောင်းသော Power (Informational Power)

သဘောသဘာဝ: အရေးပါတဲ့ သတင်းအချက်အလက်တွေကို ပိုင်ဆိုင်ထားခြင်းကြောင့် ရရှိတဲ့ Power ပါ။

အသုံးပြုပုံ: သတင်းထောက်တွေ၊ စျေးကွက်သုတေသီတွေ၊ ဒါမှမဟုတ် အချက်အလက် လုံခြုံရေးပညာရှင်တွေမှာ ဒီ Power ရှိပါတယ်။

အားနည်းချက်: သတင်းအချက်အလက်တွေ အပြောင်းအလဲမြန်ပြီး ခေတ်မမီတော့ရင် ဒီ Power လျော့နည်းသွားတတ်ပါတယ်။

လူတွေ ဘယ်လို “Power” တွေကို အသုံးပြုပြီး အောင်မြင်အောင် လုပ်ကြသလဲ

လူတွေဟာ ဘဝမှာ အောင်မြင်ဖို့အတွက် အပေါ်မှာ ဖော်ပြခဲ့တဲ့ “Power” အမျိုးအစားတွေကို ရောနှောပြီး အသုံးပြုကြပါတယ်။ အောင်မြင်တဲ့သူတွေဟာ အခြေအနေနဲ့ လိုက်လျောညီထွေပြီး မှန်ကန်တဲ့ “Power” ကို ဘယ်အချိန်မှာ ဘယ်လိုသုံးရမလဲဆိုတာကို သိကြပါတယ်။ ဥပမာ-

ခေါင်းဆောင်ကောင်းတစ်ဦးဟာ “Legitimate Power” ကို အသုံးပြုပြီး အဖွဲ့အစည်းကို စနစ်တကျ လည်ပတ်စေနိုင်သလို၊ “Referent Power” နဲ့ “Expert Power” ကို အသုံးပြုပြီး အဖွဲ့သားတွေရဲ့ ယုံကြည်မှုကို ရယူနိုင်ပါတယ်။ “Reward Power” ကို အသုံးပြုပြီး အဖွဲ့သားတွေကို အောင်မြင်မှုအတွက် လှုံ့ဆော်ပေးနိုင်ပါတယ်။

စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်တစ်ဦးဟာ “Expert Power” ကို အသုံးပြုပြီး စျေးကွက်မှာ ကျွမ်းကျင်မှုရယူနိုင်သလို၊ “Informational Power” ကို အသုံးပြုပြီး စျေးကွက်အခြေအနေကို သိရှိပြီး ဆုံးဖြတ်ချက်တွေ ချနိုင်ပါတယ်။ “Reward Power” ကို အသုံးပြုပြီး ဝန်ထမ်းတွေကို လှုံ့ဆော်ပြီး လုပ်ငန်းအောင်မြင်အောင် လုပ်နိုင်ပါတယ်။

လူမှုရေးလှုပ်ရှားသူတစ်ဦးဟာ “Referent Power” ကို အသုံးပြုပြီး လူထုရဲ့ ထောက်ခံမှုကို ရယူနိုင်သလို၊ “Informational Power” ကို အသုံးပြုပြီး မတရားမှုတွေကို ဖော်ထုတ်ပြီး ပြောင်းလဲမှုတွေ ဖြစ်ပေါ်အောင် လုပ်နိုင်ပါတယ်။

အသုံးပြုပုံနဲ့ သတိပြုရမယ့်အချက်

“Power” တွေကို အသုံးပြုတဲ့အခါမှာ ကိုယ်ကျင့်တရားနဲ့အညီ သုံးဖို့ အရေးကြီးပါတယ်။ “Coercive Power” လိုမျိုး တခြားသူတွေကို အတင်းအကျပ်ခိုင်းစေတဲ့ “Power” ကို အလွဲသုံးစား မလုပ်သင့်ပါဘူး။

“Power” ဟာ ရရှိဖို့ ခက်ခဲသလို ဆုံးရှုံးဖို့လည်း လွယ်ကူပါတယ်။ ဒါကြောင့် “Power” ကို ရရှိပြီးရင်လည်း ဆက်လက်ထိန်းသိမ်းဖို့နဲ့ တာဝန်ယူမှု ရှိဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။

“Power” ဟာ အခြားသူတွေကို ထိန်းချုပ်ဖို့တင် မဟုတ်ဘဲ ကိုယ့်ရဲ့ စွမ်းရည်တွေကို မြှင့်တင်ဖို့နဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်ကို ပြောင်းလဲဖို့အတွက်လည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။