အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ (NUG) NUG ယာယီ သမ္မတ ဒူဝါးလရှီးလက ၎င်းတို့နှင့် တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲများအကြား ယုံကြည်မှု တည်ဆောက်နိုင်ခဲ့ပြီး ဒေသစွဲစိတ်ကို စွန့်လွှတ်ကာ တစ်နိုင်ငံလုံးအတိုင်းအတာဖြင့် စစ်အာဏာရှင်လက်အောက်မှ လွတ်မြောက်ရေး ကြိုးပမ်းသွားရန် လိုအပ်သည်ဟု ယနေ့ (ဇန်နဝါရီ ၂၁) တွင် ပြောကြားသည်။
NUG အစိုးရအဖွဲ့ အစည်းအဝေးတွင် ၎င်းက ထုတ်ဖော်ပြောဆိုခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။
“အခုဆိုရင် ကျွန်တော်တို့အစိုးရအနေနဲ့ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင် တော်လှန်ရေးအဖွဲ့တွေနဲ့ ယုံကြည်မှု တည်ဆောက်ရေးကို အတိုင်းအတာတစ်ခုအထိ လုပ်ဆောင်နိုင်ခဲ့ပြီး ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ဒါဟာ ပြည့်စုံ လုံလောက်ပြီလို့ မပြောနိုင်သေးဘူးလို့ ထင်ပါတယ်။ မဟာမိတ်တွေနဲ့ ယုံကြည်မှုတည်ဆောက်ရေးဟာ ‘ကြိုးစားပြီးရင် ရပ်ပစ်လိုက်လို့ ရတဲ့ သဘောမျိုး မဟုတ်ဘူး’ ဆိုတာ နားလည်ဖို့ လိုပါတယ်” ဟု ယာယီသမ္မတက ပြောကြားသည်။
ထို့ပြင် တိုင်းရင်းသားမဟာမိတ်များနှင့် ယုံကြည်မှုတည်ဆောက်ရေးမှာ ခရီးလမ်းကြောင်းပေါ်တွင်သာ ရှိနေသေးပြီး ပိုမိုအားကောင်းသည့် မဟာမိတ်နိုင်ငံရေး ပဋိညာဉ်များကို ခိုင်မာကျစ်လစ်စေရန် တည်ဆောက်ရမည်၊ ဒေသစွဲစိတ်ကိုဖျောက်ပြီး တစ်နိုင်ငံလုံး စစ်အာဏာရှင်စနစ်အောက်မှ လွတ်မြောက်ရေး ကြိုးပမ်းရန် ၎င်းက ဆက်ပြောသည်။
တော်လှန်ရေးရဲဘော်များလည်း နိုင်ငံ၏ မည်သည့်နေရာတွင်မဆို တာဝန်ထမ်းရန် ကြိုးစားစေလိုသည်ဟု ၎င်းက ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီးချုပ်၊ ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီးနှင့် ဒုဝန်ကြီးများတွေ့ဆုံသည့် ထိုအစည်းအဝေးတွင် ထည့်သွင်းပြောကြားခဲ့သည်။
“ဒေသစွဲစိတ်နဲ့ ကိုယ့်နေရာ ကွက်ကွက်လေးကိုပဲ ကာထားရုံနဲ့ ကျေနပ်တင်းတိမ်ရမယ့် အခြေအနေ မဟုတ်ဘူးဆိုတာ နားလည်ဖို့ လိုပါတယ်။ ဒါ့ကြောင့် တစ်နိုင်ငံလုံး၊ တစ်ပြည်လုံး စစ်အာဏာ ရှင်လက်အောက်က လွတ်မြောက်ရေးအတွက် မိမိတို့ ဒေသစွဲစိတ်ကို ဖျောက်ပြီး၊ တစ်နိုင်ငံလုံးအရေး အတွက် ဘယ်နေရာ ဒေသမှာ မဆို တော်လှန်ရေးတာဝန်တွေ ထမ်းဆောင်နိုင်ဖို့ အမြဲ အသင့်ရှိနေစေ ချင်ပါတယ်” ဟု ယာယီသမ္မတက ဆက်ပြောသည်။
ယမန်နေ့က နိုင်ငံအရှေ့မြောက်ပိုင်းတွင် တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားနေသည့် ကိုးကန့်တပ် မြန်မာအမျိုးသား ဒီမိုကရက်တစ် မဟာမိတ်တပ်မတော် (MNDAA) နှင့် စစ်ကောင်စီတပ်တို့အကြား တရုတ်အစိုးရ၏ ကြားဝင်မှုဖြင့် နှစ်ဖက် အပစ်အခတ် ရပ်စဲရေးသဘောတူခဲ့ကြသည့်သတင်း ထွက်လာသည်။
ထို့သတင်းထွက်လာပြီး နောက်တစ်ရက်တွင် NUG ယာယီသမ္မတက ထိုကဲ့သို့ ထုတ်ဖော် ပြောဆိုလာ ခြင်း ဖြစ်သည်။
နိုင်ငံအနောက်ပိုင်း ချင်းပြည်နယ်တွင် စစ်ကောင်စီတပ်နှင့် တိုက်ပွဲပြင်းထန်နေသည့် ချင်းတော်လှန်ရေးတပ်များကို ဇန်နဝါရီ ၁၈ ရက်နေ့က တော်လှန်ရေးရန်ပုံငွေများ ပေးအပ်ထားသည်။
ကြားကာလ ချင်းအမျိုးသားများ အတိုင်ပင်ခံ ကောင်စီ (ICNCC) နှင့် ချင်းပြည်ကောင်စီ (CC) တို့ကို NUG အစိုးရက တော်လှန်ရေးရန်ပုံငွေများ ပေးအပ်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။
အလားတူ ဇန်နဝါရီ ၁၅ ရက်နေ့က ပြုလုပ်သော NUG အစည်းအဝေးတွင်လည်း NUG ယာယီသမ္မတက မဟာမိတ်အင်အားစုများထဲမှ ဦးဆောင်နိုင်မည့်သူတို့ကို အစိုးရအဖွဲ့အတွင်း ထည့်သွင်းလိုကြောင်း ပြောကြားခဲ့သေးသည်။
“တိုင်းရင်းသားမဟာမိတ် အဖွဲ့တွေနဲ့ မဟာမိတ်ဆက်ဆံရေးကို ခိုင်မာအောင် တည်ဆောက်တဲ့နေရာမှာ လက်တွေ့ကျတဲ့ တပ်ပေါင်းစု ဖြစ်ဖို့ လိုတယ်လို့ ထင်ပါတယ်” ဟု ယာယီသမ္မတ ဒူဝါလရှီးလက ပြောကြားခဲ့သည်။
“မဟာမိတ်အင်အားစုတွေထဲက ဦးဆောင်နိုင်မှု ထက်မြက်တဲ့ လူပုဂ္ဂိုလ်တွေကို ကျွန်တော်တို့ အစိုးရ အဖွဲ့အတွင်းမှာ အားသစ်လောင်း ဖြည့်ဆည်းခြင်း အားဖြင့် တည်ဆဲ အခြေအနေထက် ပိုမိုကျယ်ပြန့် တဲ့ တော်လှန်ရေးလုပ်ငန်းစဉ်တွေ ကို ဆက်လက် အကောင်အထည်ဖော်နိုင်လိမ့်မယ်လို့ ကျွန်တော် ယုံကြည်ပါတယ်”
NUG အစိုးရကို ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် ရွေးကောက်ပွဲ အနိုင်ရအမတ်များ ပါဝင်သည့် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် ကိုယ်စားပြုကော်မတီ (CRPH) က ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဧပြီလတွင် ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။
‘ပြည်ထောင်စုသမ္မတမြန်မာနိုင်ငံ၏ တစ်ခုတည်းသော တရားဝင်အစိုးရအဖွဲ့’ ဟုကြေညာ ထားသည့် NUG သည် စစ်တပ်ကဖမ်းဆီးထောင်ချထားသည့် သမ္မတဦးဝင်းမြင့်၊ နိုင်ငံတော် အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်တို့ကို မူလရာထူးများ ပြန်လည်ခန့်အပ်သည်ဟု ကြေညာထားသည်။
NUG သည် ကချင်လူမျိုး ဥပဒေပညာရှင် ဒူးဝါးလရှီးလကို ယာယီသမ္မတ၊ အမျိုးသားလွှတ်တော် ဥက္ကဋ္ဌ ကရင်လူမျိုး မန်းဝင်းခိုင်သန်းကို ဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ် ခန့်အပ်ထားသည်။
ထိုလေးဦးကို နိုင်ငံတော်အကြီးအကဲများအဖြစ် သတ်မှတ်ထားပြီး ၎င်းတို့၏အောက်တွင်ဝန်ကြီး ၁၇ ဦး၊ ဒုဝန်ကြီး ၁၇ ဦးတို့ပါဝင်သည့် အစိုးရဝန်ကြီးဌာန ၁၇ ခုနှင့် လည်ပတ်နေသည်။
ဝန်ကြီးချုပ် မန်းဝင်းခိုင်သန်းကလည်း ၂၀၂၅ ခုနှစ်တွင် NUG အစိုးရကို ပိုမို၍ ကျစ်ကျစ်လစ် လစ် ဖြစ်စေရန် စီစဉ်ပြီး အုပ်ချုပ်ရေး ကဏ္ဍကို ပြုပြင်ပြောင်းလဲမည်၊ မဟာမိတ် ဆက်ဆံရေး ကဏ္ဍ ကို တိုးမြှင့်သွားမည်ဟု နှစ်သစ်ကူး မိန့်ခွန်းတွင် ထုတ်ဖော်ပြောဆိုထားသည်။
စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းပြီး ၄ နှစ်နီးပါး ကြာမြင့်လာချိန်တွင် NUG သိမ်းပိုက်ထိန်းချုပ်ထားသည့် မြို့အရေအတွက် ၈ မြို့ ရှိလာပြီဖြစ်သည်။
ထို ၈ မြို့မှာ စစ်ကိုင်းတိုင်းတွင် ခမ်းပတ်၊ မြို့သစ်၊ ရွှေပြည်အေး၊ မော်လူးမြို့၊ ပင်လည်ဘူးမြို့တို့ ဖြစ်ကြပြီး မန္တလေးတိုင်းတွင် စဉ့်ကူး၊ တကောင်း၊ သပိတ်ကျင်းတို့ဖြစ်ကြသည်။
NUG ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန၏ ၂၀၂၄ ခုနှစ် စစ်ရေးဖြစ်ပေါ်တိုးတက်မှုအခြေအနေ အစီရင်ခံစာတွင် တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်များပါဝင်သော တော်လှန်ရေးအဖွဲ့များ၏ နယ်မြေထိန်းချုပ်မှုအောက် တွင် ၁၄၄ မြို့နယ်ရှိကြောင်း၊ ယင်းအနက် ၉၅ မြို့ ကို အပြီးသတ်သိမ်းပိုက်ထားပြီး ၇၉ မြို့နယ်တွင် တိုက်ပွဲများဖြစ်ပွားနေကြောင်း ဖော်ပြထားသည်။
အလားတူ NUG နှင့်အတူ ကရင်အမျိုးသားအစည်းအရုံး (KNU)၊ ချင်းအမျိုးသားတပ်ဦး( CNF)၊ ကရင်နီ အမျိုးသားတိုးတက်ရေးပါတီ (KNPP) တို့သည် မဟာမိတ်များဖြစ်ကြပြီး ကချင်လွတ်လပ်ရေးအဖွဲ့ (KIA) သည်လည်း အဓိကကျသော မဟာမိတ်ဖြစ်သည်။
အလားတူ မြောက်ပိုင်းအဖွဲ့ဝင်များဖြစ်သော AA, TNLA, MNDAA တို့နှင့် ပူးပေါင်ဆောင်ရွက်မှုများရှိ ကာ ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်မတော် (PDF) အပါအဝင် နွေဦးတော်လှန်ရေးမှ ပေါက်ဖွားလာသော လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များကို စစ်ပညာ သင်ကြားပေးခဲ့ကြသည်။